In het weekend van 20 en 21 mei was ik namens de Metropoolregio Eindhoven en op uitnodiging van de Italiaanse werknemersbond Florence (Camera della Lavoro Metropolitiana) spreker tijdens de conferentie 'Metropolitiamo' in Florence.
Zoals de titel van deze blog al aangeeft, was het hoofdthema Metropoolvorming. De Italianen noemen dit ‘Metropolitiamo’ vrij vertaald: ‘laten we werken aan Metropoolvorming’. De kreet ‘laten we werken aan’ was voor ons reden in te gaan op de uitnodiging. Om onze kennis en ervaring te delen, maar vooral: horen hoe Metropoolvorming buiten onze landgrenzen vorm en inhoud krijgt.
De bijeenkomst is onderdeel van een drieluik van regionale bijeenkomsten met als thema’s ‘Innovatieve Metropoolregio’, ‘Inclusieve Samenleving’ en ‘Duurzame omgeving’.
Doel is een brede discussie aanzwengelen en een advies uitbrengen aan de burgemeester van Florence, die tevens voorzitter van de regionale organisatie. Iedere bijeenkomst nodigen ze een Europese regio uit.
Men wilde ons regionaal samenwerkingsmodel leren kennen en weten hoe onze regio zich heeft ontwikkeld tot een van de meest slimme en creatieve plekken in Europa.
Uitdagingen in de Metropoolregio Florence
Ik was vrijdagavond al in Florence en had toen al gesprekken met vertegenwoordigers uit de regio; ik kreeg al snel het beeld dat de uitdagingen in de regio Florence groot en divers zijn: er is behoefte de regionale economie competitiever en innovatiever te maken, en er is grote behoefte aan meer samenwerking tussen triple helix-partijen, én tussen de verschillende regio-gemeenten. Men mist men een duidelijke strategische koers en bijbehorend leiderschap en wil graag weten hoe wij dit voor elkaar krijgen.
Maar wat speelt er dan zoal?
Zoals meer Europese landen, is Italië van oudsher een sterk geïndustrialiseerd land. Zo ook de regio Florence: met o.a. auto-industrie (FIAT) die het niet overleefd heeft. De sterk aanwezige mode, leer- en handwerkindustrie heeft ook klappen gekregen. Gelukkig zijn er hier ook weer positieve ontwikkelingen: een comeback van kwaliteit en authenticiteit. Daarnaast is Florence ‘booming’ op gebied van toerisme/leisure en internationale scholen. Vanuit heel de wereld komen mensen naar de regio voor een kort of langer verblijf.
Geeft dit voldoende draagvermogen voor een regio? Waarschijnlijk niet. In onze regio hebben wij geleerd dat een sterke kennisbasis en hoogwaardige maakindustrie van groot belang is voor het verdienvermogen van een regio en ook in de Metropoolregio Florence realiseert men zich dit.
Dat was dan ook de boodschap van een aantal sprekers tijdens de conferentie. Zo sprak Marco Banacorssi (hoogleraar aan de Universiteit van Pisa) over de 4e digitale industrialisatie die ook forse impact heeft in Italië. Banen verdwijnen en worden overgenomen door vergaande automatisering en robotisering. Zijn grote oproep aan de regio is: faciliteer het proces naar nieuwe jobs en doe dat met mensen die beschikken over hoogwaardige gespecialiseerde competenties, waardevol nu én in de toekomst.
Marco Panara van de vooraanstaande Italiaanse krant ‘La Repubblica’ benoemde zijn grote zorg: de tweedeling die ontstaat in de maatschappij als de economische kansen alleen voor rijken en hoger opgeleiden aanwezig zijn en de middenlaag achteruit gaat. Ook hier is de boodschap: maak de beroepsbevolking klaar voor de huidige digitale revolutie.
Boodschap
En wat was mijn boodschap dan zult u denken? Ook onze regio voelt de druk om te veranderen. In de jaren ‘90 - door operatie Centurion en het bankroet van DAF - maar ook door recentere crisissen bleek dat we onze economie nóg weerbaarder moesten maken. De doorlopende strategische samenwerking in onze regio en de recente nationale erkenning als Mainport heeft zijn vruchten afgeworpen. We hebben ons als regio gerealiseerd dat zaken als open innovatie, regionale samenwerking in triple helix, focus op technologieën en het opleiden van hoogwaardige kenniswerkers en vakmensen cruciale elementen voor succes zijn. Hierbij hoort ook een sterke samenwerking van overheden, die waar nodig richting geven en faciliteren.
Dat zijn cruciale elementen die in onze regio tot een soort vanzelfsprekendheid hebben geleid, maar ze zijn niet overal vanzelfsprekend. In de regio Florence is men naarstig op zoek naar een betere samenwerking, meer openheid in innovatie, meer focus op de ontwikkeling van de hoogwaardige maakindustrie en een overheid/gemeentes die samenwerkt met langer termijn focus.
Ik hoop dan ook dat de Metropoolregio Florence leert van onze ervaringen, maar vooral dat ze verdere stappen gaat zetten naar een hoogwaardige Europese kennis en innovatieregio. Dat is goed voor de regio zelf, en daarmee voor Europa en dus ook voor ons als Metropoolregio Eindhoven.
Een gezamenlijk sterke Europese economie met sterke Europese innovatie-regio’s kan alleen op wereldschaal overleven. Daarvan ben ik overtuigd!
Thomas Voncken,
Netwerkregisseur.
