Op dit moment zien we in de gehele provincie een proces op gang komen waarbij grote investeerders van buiten afspraken maken met grondeigenaren (particulier) en mee willen dingen naar concessies op overheidseigendom, voor het realiseren van zonprojecten, zowel op daken als grondgebonden. Dit is goed voor de ontwikkeling van zon-projecten, maar om draagvlak te creëren en te houden, is het van belang bij (een deel van) die projecten sociale participatie toe te passen, in welke vorm dan ook.
Tegelijk kunnen we constateren dat de projecten waarbij bewoners zijn betrokken en waar die sociale participatie intrinsiek aanwezig is, ook steeds talrijker worden. Alleen loopt het tempo waarin deze bewonersprojecten op gang komen, achter bij het tempo waarin de markt momenteel opereert. Soms wordt al de 'concurrentie' om het dakvlak of veld verloren. Dat is op zich logisch,
omdat bewonersprojecten vaak kleiner van schaal zijn en deels of geheel gebaseerd op vrijwilligerswerk van enthousiastelingen. De bewonersprojecten worden echter steeds professioneler en de kennis en omvang van de projecten neemt toe, maar in het licht van bovengeschetste ontwikkeling niet snel genoeg. Daarnaast speelt het aspect dat gemeenten nog onvoldoende zijn voorbereid en de ruimtelijke processen nog onvoldoende hebben afgestemd op grootschalige duurzame energieopwekking.
In opdracht van de Metropoolregio Eindhoven en Enpuls heeft Willem Buiter, met zijn ervaring en expertise vanuit het project De Vlaas in Deurne, bijna alle gemeenten in de regio bezocht om de kansen en knelpunten te bespreken bij zonprojecten met bewonersparticipatie.
Daar zijn de volgende hoofdthema's uitgekomen:
- Er zijn in veel gemeenten fysieke mogelijkheden (locaties) om tot sociale zonprojecten te komen.
- Er is dringend behoefte aan projectontwikkelingscapaciteit en deskundigheid daarbij.
- Er zijn veel vragen over mogelijkheden tot financiering van die projectontwikkeling, in verschillende fasen.
- Diverse gemeenten zijn bezig met het ontwikkelen/schrijven van hun eigen energievisie, veelal in verband met de verzoeken die er komen om zonnepanelen in veldopstelling op agrarische grond te plaatsen.
- Gemeenten willen graag een beoordeling van hun concept visie alvorens deze officieel naar buiten te brengen.
Als antwoord op de vragen over projectbegeleiding, en financiering van verschillende fasen van projectontwikkeling, heeft Willem Buiter vanuit de ervaring met het project De Vlaas in Deurne een stappenplan geschreven. Vanuit Enpuls wordt nagedacht over het organiseren van workshops voor gemeenten, ter ondersteuning van de organisatie van grootschalige zon-projecten. Dit komt ook aan de orde in een volgende themabijeenkomst die we organiseren rond het thema Grootschalige opwek duurzame energie op 14 juni aanstaande.