Woensdag 8 februari 2023 heeft Minister Hugo de Jonge een werkbezoek gebracht aan de Peel. Hij werd ontvangen door Mario Jacobs, voorzitter van de Stuurgroep NOVEX de Peel en de gedeputeerden Lia Roefs (provincie Limburg) en Elies Lemkes (provincie Noord Brabant). Het werkbezoek stond in het teken van de opgaven en kansen in het gebied.
Maatschappelijke opgaven
De Peel is een uniek gebied op de grens van Brabant en Limburg. Het kent een bijzondere geschiedenis van turfwinning, landsverdediging en waterinfrastructuur. Met nu vooral intensieve vormen van landbouw en veehouderij is de transitie-opgave naar nieuwe vormen van landbouw enorm. Deze omslag is verweven met andere urgente opgaven zoals de omslag naar groene energie, woningbouw, en het behoud van leefbaarheid in de dorpen. Ook hebben bijvoorbeeld de uitbreiding van Eindhoven met tot aan 2040 zo’n 60.000 woningen én de mogelijke heropening van vliegbasis Vredepeel veel impact op de ontwikkelruimte in het gebied.
Eén overheid
Minister de Jonge benoemde de Peel als een gebied waar werk aan de winkel is en nieuwe economische dragers gezocht moeten worden. ‘Hoe zorgen we in dit gebied voor leefbaarheid van de woongemeenschap zeker in relatie tot de stedelijke omgeving daar omheen? En al die keuzes zullen we moeten maken met 20 gemeentes, 3 waterschappen, 2 provincies en 1 rijksoverheid. We zullen als één overheid die ruimtelijke puzzel voor dit gebied moeten leggen.’
Telen voor biobased bouwen
De minister ging in gesprek met boeren uit het Peelgebied zoals boerin Janke van Dijk die experimenteert met het telen van lisdodde. Door klimaatverandering hebben we periodes van veel neerslag, afgewisseld met periodes van extreme droogte. Dan zakt het grondwaterpeil en verdroogt het Peelgebied. Het vasthouden van het water in het gebied na neerslag en het verhogen van het grondwaterpeil voorkomen deze verdroging. De noodzakelijke vernatting van de Peel biedt kansen voor nieuwe teelten als lisdodde. “Deze nieuwe teelt kan benut worden als isolatiemateriaal voor de bouw”, vertelde zij. “Maar om een echte biobased keten te realiseren, is ondersteuning van het Rijk nodig. Zo kan in het bouwbesluit worden opgenomen dat er een bepaald percentage biobased materiaal gebruikt moet worden. Dan trekt de vraag vanzelf aan.’
Vliegbasis
De mogelijke reactivering van vliegbasis Vredepeel zal de ontwikkelruimte van het gebied verder op slot zetten: de extra vliegbewegingen vragen schaarse stikstofruimte en hebben gevolgen voor de leefbaarheid. Het bedrijf van boer Pieter Hermans ligt ingeklemd tussen Natura2000 de Bult en de vliegbasis. Pieter Hermans: “Als boer heb ik behoefte aan duidelijkheid over wat het rijk wil met het vliegveld. Alleen dan kan ik toekomstplannen maken voor mijn bedrijf’.” Burgemeester Leontien Kompier ging nader in op de impact van heropening van het vliegveld op de leefbaarheid van Venray en omliggende gemeenten.
Maatwerk
Mario Jacobs kijkt terug op een geslaagd werkbezoek. “We hebben met de minister gesproken hoe we kunnen voorkomen dat de Peel in een economisch en sociaal vacuüm terecht komt. De Peel is een gebied van – en met pioniers waar al eeuwen lang nieuwe verdienmodellen worden ontwikkeld door verschillend landgebruik. Ik ben er dus van overtuigd dat we dit kunnen, met het rijk als partner. De transitie van de Peel krijgt snelheid en slagkracht als de verdeling van capaciteit en middelen vanuit het rijk dicht bij de uitvoering dus in en met het gebied plaats vindt. Maatwerk en flexibiliteit dus. Daar hebben we vandaag gesprekken over gevoerd”.
NOVEX de Peel
Een NOVEX-gebied is een (deel)regio waarin de opgaven in de fysieke leefomgeving groot en belangrijk zijn voor een goede toekomst van Nederland. In deze gebieden is extra aandacht nodig voor de ontwikkeling van een integrale, gebiedsgerichte aanpak om woningbouw, energietransitie, bereikbaarheid, klimaatverandering, gezondheid en circulaire economie goed te laten landen. In het gebied speelt ook de reactiveringsopgave van de defensieluchthaven. NOVEX-gebieden hebben extra aandacht van het Rijk.